HOA BAN ĐỎ

 (Truyền thuyết Hoa Ban Đỏ )

Tây Bắc giữa thu hồng sắc đó

Cùng cô gái Thái thăm đồng cỏ

Điệu “xòe”, câu “khắp” nhón chân cao

Giọng “pí”, lời “khèn” phồng má nhỏ

Trời Điện Biên đồi núi rộn trông

Đất Mường Thanh ruộng nương trầm ngó

Dịu dàng trong nắng đẹp trinh khôi

Kỳ diệu hoa ban ngời máu đỏ.

Kỳ diệu hoa ban ngời máu đỏ

Lửa tình yêu thủy chung mà có

Lá xanh đùm bọc mát hơi sương

Môi tím hẹn hò thơm ngọn gió

Ngơ ngẩn ven rừng mấy chú nai

Khát khao bờ suối dăm đàn thỏ

Bản Ten ngày hội viếng già làng

Nâng bát rượu cần, truyền thuyết đó.^(*)

                                            Giang Tử Vân

^(*) Hoa ban đỏ nở vào lúc sau mùa gặt (mùa thu), lúa đầy dưới gậm sàn, làng bản no ấm, các thiếu nữ Thái hong mái tóc thơm óng ả nơi đầu sàn, đêm hẹn bạn cất lên lời tình ca ngọt ngào tình tứ… Dân gian kể rằng xưa hoa ban chỉ một màu trắng. Từ khi nàng Mai con gái của Lang Cun chối bỏ ngôi bà Nàng, lấy chồng dân mọn rồi theo ông Hoàng đánh giặc. Khi ông Hoàng thua trận, vợ chồng nàng Mai tuẫn tiết dưới một gốc ban. Máu của hai người làm mùa xuân năm ấy cây ban ra màu hoa ban đỏ…

Màu đỏ ấy là màu đỏ của vợ chồng nàng Mai hay là màu đỏ của bao người đã ngã xuống cho mảnh đất nơi biên cương tổ quốc, là màu đỏ trong bộ phim Hoa Ban đỏ, màu đỏ nơi cánh rừng ban mà tiểu đoàn trưởng Phương chia tay cô y tá Tấm để rồi mãi mãi yên nghĩ nơi chiến trường Điện Biên.

(Trích dẫn)